Ortodontik tedavilerde kullanılan materyallerden biri de ‘aparey’ adını taşıyor. Sabit ya da çıkarılabilir olmak üzere iki farklı kategoride ele alınan bu düzeneklerin temel amacı ise vida ve yaylar aracılığı ile ağız ile çene üzerine bir baskı uygulamasıdır. Ağız içerisinde meydana gelen pek çok problemin giderilmesinde bu düzeneklerden yardım alınır. Özellikle alt v üst çene bozukluklarının tedavisinde kullanılan düzenekler olduğunu söyleyebiliriz.
Apareyler Ne İçin Kullanılır?
Apareyler ağız ve diş sağlığında pek çok alanda kullanılır. Sadece tek bir tedaviye yönelik olarak kullanılan bir malzeme değildir. Çene darlığının tedavisinde ya da çapraşık diş konumlanması gibi durumlarda bu düzenekler tercih edilir. Geri çene ya da üst üste binen dişler gibi sorunların mevcudiyetinde de tedavinin ağız içi ya da ağız dışı apareyler ile gerçekleştirilmesi mümkündür.
Hareketli Ortodonti Apareyleri
Ağız içi olarak uygulanan aparey çeşitleri hareketli ortodonti apareyleridir. Sabit olanlardan en büyük farkı ise istendiğinde çıkarılabilir olmasıdır. Erken dönem tedavilerinde en sık kullanılanlar, hareketli ortodonti apareyleri oluyor. Hareketli ortodontik apareylere yer tutucuları, pekiştirme apareylerini, çene geliştirici apareyleri ya da alışkanlık kırıcı apareyleri örnek gösterebiliriz. Ancak en sık kullanıldığı tedavi, çene bozuklukları tedavileridir.
Çene bozukluğu tedavilerinde kullanılan düzeneklerden bazıları hem alt hem de üst çeneye oturtuluyor ve tek gövdeli olarak da hazırlanabiliyor. Ağız içi olan apareyler yay ve vida sistemleri ile dişleri düzeltiyor ve aynı zamanda hasta tarafından da istendiğinde çıkarılabiliyor. En kısa zamanda en etkin tedavinin uygulanması hedeflendiğinde bu düzeneklerin uygulandığını söyleyebiliriz.
Hareketli apareyler çocukların diş sıkma davranışına başladığı dönemlerde de çene darlığını engellemek ve dişlere ideal oranda yer açmak amacıyla da tercih edilir. Haraketli ortodontik apareylerin orta kısmında bir vida yer alır ve vidanın da genellikle haftada iki defa çevrilmesi gereklidir. Vidanın açılması durumunda apareyde bir genişleme olur. Bu genişleme de çene darlığının düzelmesini sağlar çünkü çenede de bir genişleme olması amaçlanır.
Elbette apareylerin kısa sürede çözüm sunabilmesi için hastanın sürekli takması son derece önemlidir. Çıkarılabilir yapıda olan apareylerin sık sık çıkarılması, sonuç almanın önündeki bir engel olabiliyor. Hastalar sadece yemek yerken ya da dişlerin fırçalarken bu apareyleri çıkarmalı ve sonrasında yeniden takmalıdır. Çenede darlık olması nedeniyle bu düzeneklerin kullanılması durumunda tedavi süresi 4 ay olabildiği gibi bu süre 12 aya da uzayabilir.
Hareketli apareylerin kullanım amaçlarından biri de çapraz kapanış sorununda dişlerin pozisyonunun düzeltilmesidir. Aynı zamanda kalıcı dişlerin çıkacağı bir alan olmadığında da dişlere yer açmak gibi amaçlarla bu apareyler tercih edilebilir. Çocuklarda parmak emme alışkanlığının bırakılması gibi hedeflerle de söz konusu düzeneklerin kullanılması mümkün olur. Hareketli olan apareyler alt çenede kullanılabildiği gibi üst çenede de tercih edilebiliyor. Bu düzeneklerin her hasta için özel olarak tasarlandığını da belirtelim.
Hareketli Apareyler Hangi Durumlarda Kullanılır?
- Yanlış pozisyonda olan dişlerin konumunu düzeltmek
- Çapraşık diş problemini ortadan kaldırmak
- Alt ve üst diş çene kavisindeki anormallikleri gidermek
- Diş aralarında mevcut olan boşlukları gidermek
- Çapraşık dişten kaynaklanan diş eti hastalıkları ya da diş çürükleri sorunlarını önlemek
- İlerleyen dönemlerde dişlerin yanlış pozisyon almasını engellemek
- Ağız ve diş yapısını olumsuz etkileyen çeşitli alışkanlıkları ortadan kaldırmak
- Süt dişlerinin erken çekilmesi durumunda oluşacak boşluğu ve görüntü bozukluklarını gidermek
- Ortodontik tedavi ile elde edilen sonucun korunmasını sağlamak
Ağız İçi Hareketli Apareyler Nasıl Uygulanır?
Öncelikle ortodontik apareyler ile tedavinin gerekli olup olmadığının saptanması gerekir. Bunun için de detaylı bir ağız içi muayeneye ve aynı zamanda görüntüleme tetkiklerine ihtiyaç olacaktır. Eğer hasta için aparey kullanımı gerekiyorsa ağız içi ve dişlerden bazı ölçüler alınır. Laboratuvar ortamında bu ölçülere uygun olarak yani tamamen kişiye özel apareyler tasarlanır. Sonrasında aparey takılır ve çocuklara, ebeveynlerine kullanımı hakkında gerekli bilgiler iletilir.
Ağız İçi Apareyler Nasıl Temizlenir?
Tahmin edilebileceği gibi apareyler ağız içerisinde uzun süre kalıyor ve bu nedenle temizliğinin de mutlaka düzenli olarak yapılması gerekiyor. Temizliğin ihmal edilmesi ya da düzgün yapılmaması durumunda kötü koku oluşacaktır. Apareylerin temizliği ayrı bir diş fırçası ile yapılması ve temizliğinde antibakteriyel sıvı sabun kullanılmalıdır. İyice durulandıktan sonra hastanın da dişlerini fırçalaması ve ardından apareyi yeniden takması gerekir. Bu arada apareylerin kullanılmadığı durumlarda özel kutusunda muhafaza edilmesi de önemlidir.
Hareketli Ortodonti Apareylerinin Avantajları Neler?
Bu apareyler erken dönem ortodontik tedavilerde kullanılır. Tedavinin zamanlamasının büyük bir önem taşıdığını belirtmeliyiz. Çocuklarda bazı durumlarda diş teli kullanımına gerek kalmadan aparey ile sorunun çözülmesi sağlanabiliyor. Bu nedenle doğru zamanda uygulanması ve doğru şekilde kullanılması durumunda son derece etkin bir çözüm sunduklarının altını çizelim.
Sabit olmamaları da önemli bir avantaj olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü kolaylıkla temizleniyor ve ağız içi hijyen sağlanabiliyor. Diş aralarında yiyecek kalma ihtimali de azalıyor. Hızlı bir şekilde çözüm sunması, göz ardı edilemeyecek kadar mühimdir. Diş teli öncesinde uygulanabilir ve bu sayede tedavi süresini kısaltabilir. Çene sorunlarının büyük bölümü için ideal bir çözümdür. Alerji sorunu olanlar için de kullanılabilir.
Ağız İçi Hareketli Apareylerin Dezavantajları Neler?
Elbette bu düzeneklerin de bazı dezavantajları olabiliyor. Bunlardan biri hastanın dikkatli olmaması durumunda kırılma ya da kopmaların meydana gelebilmesidir. Bu nedenle çok sert yiyeceklerin tüketilmemesi ya da dişle kırılmaya çalışılmaması gerekir. Takılıp çıkarılmaları sırasında dikkatli olunmaması durumunda dişler zarar görebilir. Bir diğer dezavantaj ise alışma sürecinde tükürük miktarında artış olması, bazı sesleri çıkarmakta güçlük çekme gibi sıkıntılar yaşanabilmesidir. Ayrıca beslenme esnasında apareylerin çıkarılması gerekir.
Ortodontik Hareketli Aparey Çeşitleri Neler?
Hareketli apreyeler de kendi içerisinde pek çok çeşide sahiptir. Problemin durumuna bağlı olarak en uygun olanı diş hekiminiz tarafından seçilecektir.
- Monoblok
Monoblok, alt çenenin olması gerekenden daha geride konumlanması durumunda tercih edilir. Tek parçadır ve iki çeneyi de kavrayabilecek bir tasarıma sahiptir.
- Twin Blok
Bu aparey çeşidi de alt çenenin geride olması probleminde kullanılır ancak monobloktan farklı olarak iki parçadan oluşur. İki çeneyi de kavramaz ve bu özelliği daha rahat kullanılmasını beraberinde getirir.
- Aktivatör
Alt ve üst çene ilişkisinde bazı sorunlar olduğunda kullanılan apareylerdir. Alt ve üst çeneyi birlikte kavrama özelliği sayesinde birkaç çene probleminin çözümünü tek başına sağlayabilir. Çene darlığının giderilmesinde de kullanılır.
- Hawley
Tedavi sonrasında pekiştirme amacıyla kullanılan apareylerdir. Çenede genişletme yapılması sonrasında kullanılan bu apareyler akrilik materyalden üretilir.
- Essix Plak
Ortodontik tedavinin ardından diş pozisyonlarının korunması amacıyla kullanılır. Şeffaf bir görünüme sahiptir.
- Positioner
Bu apareyler ön açık kapanış sorunlarında kullanılır. İki çeneyi de kaplar ve çoğunlukla tedavi sonrasında pekiştirme amacıyla tercih edilir.
Hareketli Aparey Fiyatları Nedir?
Fiyat konusunda sabit bir rakamdan söz edilemez çünkü apareylerin hangisinin tercih edildiğine bağlı olarak fiyat da değişiyor. Dolayısıyla hareketli aparey çeşitlerinde net bir fiyattan söz etmek yanıltıcı olacaktır.